Dosya ve veri paylaşmak amacıyla bilgisayar gibi cihazları birbirine bağlanmasını ve böylelikle cihazların iletişim kurmasını sağlayan teknolojiye ağ ismi verilir. Bir ağ üzerinde bulunması gereken bilgisayarların, diğer cihazların ve cihazlara yapılacak bağlantıların nasıl düzenleneceğini ortaya seren kavrama da ağ topolojisi ismi verilir.
Ağ Topolojisi Türleri Nelerdir?
Ağ üzerinde yer alan bilgisayarların ve bilgisayarlar arasındaki iletişimin nasıl gerçekleşeceğini ifade eden ağ topolojisi genel olarak 2 ana gruba ayrılır. Bunlar fiziksel ağ topolojisi ve mantıksal ağ topolojisidir.
Fiziksel ağ topolojisi: Fiziksel ağ topolojisinde bir ağın nasıl görüneceği belirlenir ve çalışmalar yapılır. Ağ oluşturulurken hangi kabloların ve tellerin kullanılacağı, bu malzemelerle nasıl bağlantının kurulacağı ve yerleşiminin nasıl yapılacağı bu topolojinin konusudur.
Mantıksal ağ topolojisi: Ağ üzerinde yer alacak cihazlar arasındaki veri akışı ve haberleşmenin nasıl yapılacağını düzenleyen topolojiye ise mantıksal ağ topolojisi ismi verilir.
Fiziksel Ağ Topolojisi Çeşitleri Nelerdir?
Ağın nasıl görüneceği ve ağ kurulumu esnasında kullanılacak malzemelerin belirlenmesi ve bağlantıyı içeren fiziksel ağ topolojisi kendi içerisinde çeşitlere ayrılır.
Bu çeşitler şunlardır;
- Yıldız topolojisi
- Yol topolojisi
- Halka topolojisi
- Ağaç topolojisi
- Karmaşık topoloji
Fiziksel ağ topolojileri kurulum, kullanım ve kurulum için kullanılan malzemeler bakımından birbirinden ayrılırlar. Ayrıca bu topolojilerin avantaj ve dezavantajları da farklılık gösterir.
Yıldız Topolojisi Nedir?
Ağ üzerinde yer alan tüm cihazların tek bir switch ve hub’a bağlı olmasını sağlayan topoloji yıldız topolojisidir. Böylelikle ağın yönetilmesi kolay olur ve ağda sorun yaşayan cihazların tespiti zaman kaybettirmez. Kolay kurulum ve yönetimi sağlaması nedeniyle günümüzde en yaygın kullanılan fiziksel ağ topolojisidir. Buna aynı zamanda star topolojisi de denilir.
Yol Topolojisi Nedir?
Yol topolojisi ağ üzerindeki tüm cihazların tek bir kabloya bağlanmasını ifade eder. Bus, veri yolu ve ortak yol isimleriyle de adlandırılan bu topoloji küçük ağlar için idealdir. Tek bir kablo kullanıldığı için maliyet açısından da insanların zorluk yaşamasını engeller. Bu topolojinin kullanıldığı cihazlarda veri iletişimini gerçekleştirmek için ağın kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilir. Ağ kullanılmıyorsa cihazlar veri gönderebilir.
Halka Topolojisi Nedir?
Fiziksel ağ topolojisi çeşitlerinden olan halka topolojisinde cihazlar halka biçiminde ağ üzerindedir. Bu ağın oluşması için bir cihazın iki tarafından farklı cihaza bağlanması gerçekleşir. Böylelikle ağ halka görünümünü alır. Veri iletiminde ise gönderici cihazdan alıcı cihaza ulaşmak için verinin tüm cihazlar üzerinden geçmesi gerekir. Ring ve token ring isimleriyle de anılan bu topolojide ağ üzerinde bulunan bir cihazın bozulması tüm cihazları etkiler.
Ağaç Topolojisi Nedir?
Ortak yol ve yıldız topolojisinde yer alan ağları bağlamak için geliştirilen topolojiye ağaç veya tree topolojisi ismi verilir. Geniş ağlar için kullanılan bu topolojide ihtiyaca bağlı olarak ağ kolayca genişletilebilir. Ağ üzerinde bağlantı hub ve switch yardımıyla sağlandığı için yaşanan bir sorunun tespiti diğer topolojilere göre kolaydır. Ayrıca bir sorun yaşandığında ağ üzerinde bulunan diğer cihazlar bu sorunlar etkilenmez.
Karmaşık Topoloji Nedir?
Mesh ve örgü topoloji isimleriyle de anılan karmaşık topolojide cihazlar ağ üzerinde varlık sürdüren diğer cihazların tamamına bağlıdır. Bu bağlantının sağlanması içinse noktadan noktaya bağlantı yolu tercih edilir. Güvenilir olan bu topoloji sayesinde ağ üzerinde yaşanan bağlantı başarısızlığı veya sorunlar diğer cihazları etkilemez. Güvenilir olan bu topolojinin kullanılması ise yetkili erişimler ile mümkündür.
Mantıksal Ağ Topolojisi Çeşitleri Nelerdir?
Ağ üzerinde yer alacak olan cihazların veri akışını ve iletişiminin nasıl olacağını belirleyen mantıksal ağ topolojisi iki çeşitten oluşur. Bunlar yayın ve jetonlu geçiş topolojileridir. Yayın topolojisi (broadcast) gönderici cihaz tarafından ağa bırakılan verinin tüm ağı dolaşarak alıcı cihaza ulaşmasını kapsar. Bu topolojide cihazlara öncelik verilmez ve verinin iletimi için tüm ağın dolaşılması beklenir. Jetonlu geçiş (token passing) topolojisinde veri iletimi bir jeton yardımıyla gerçekleşir. Token ismi de verilen bu jeton ağdaki cihazların tamamını dolaşır ve dolaşım esnasında iletilecek verinin var olup olmadığını kontrol eder.